ترموپلاستیک چیست ؟ ترموپلاستیک یا گرما نرم محصولاتی هستند که با افزایش دما و حرارت بدون آنکه تغییر شیمیایی داشته باشند ذوب میشوند به عبارتی چندین بار میتوان ترموپلاستیکها را ذوب نمود و دوباره به حالت جامد تبدیل کرد. ترموپلاستیک بعنوان الاستومری است که گاهی بعنوان لاستیک گرمانرم هم شناخته میشود. ترموپلاستیکها در زندگی روزمره نقش‌های مختلفی را ایفا میکنند به نوعی که میتوان گفت جزوه جدایی ناپذیر از زندگی انسان‌ها هستند. صنعت پزشکی، دندان‌سازی، لوازم حمل، هواپیما و … بخشهای مختلفی هستند که در آن ترموپلاستیکها بکار میروند. در ادامه به موضوع ترموپلاستیک چیست به صورت گسترده تر میپردازیم تا شما اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب نمایید.
مقاله مرتبط: پلی اتیلن چیست و چه کاربردی در بسته بندی انعطاف پذیر دارد ؟
ترموپلاستیک چیست ؟
بر اساس فاز ترموپلاستیکها به دو گروه تقسیم میشوند:
- TPE یا ترموپلاستیک الاستومر
- TPV یا ترموپلاستیک ولکانیزه
ترموپلاستیک محصولی است که با قرارگیری در معرض حرارت و دمای مشخص خاصیت انعطاف‌پذیری از خود به نمایش میگذارد. این انعطاف بقدری است که محصول میتواند تغییر شکل دهد و به یک ماده نرم تبدیل گردد. این ماده نرم قابلیت تبدیل شدن به محصولی با حالت جامد را دارد که این حالت سفت در اثر سرد شدن شکل میگیرد. زنجیره‌های مولوکولی در ترموپلاستیکها زمانی که در معرض گرما قرار میگیرند حالت لغزندگی و انعطاف‌پذیری از خود نشان می‌دهند. در این حالت میتوان به راحتی به محصول شکل دلخواه را داد. و بلعکس زمانی که در معرض سرما قرار داده میشوند زنجیره‌های مولکولی مقابل یکدیگر قرار داده میشوند.
ویژگی ها
از جمله ویژگی‌هایی که برای ترموپلاستیکها میتوان برشمرد:
- استحکام بالا
- خاصیت کششی و انعطاف پذیری
- مقاومت شیمیایی بالا
- مقاومت هیدرولیکی
- بازیافت پذیر
- مقاوم در برابر اشعه
است. از اینرو گستردگی استفاده از این محصول در صنایع مختلف گسترش یافته.
انواع ترموپلاستیک
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم ترموپلاستیک انواع مختلفی دارد که هریک بسته به خواص منحصر به فرد خود قابلیت استفاده در صنایع را پیدا میکند.
- نایلون
- اکریلیک
- پلی اتیلن
- پلی پروپیلن
- پلی استایرن
- پلی وینل کلراید
- تفلون
نایلون
نایلون‌ها جزوه محصولات شناخته شده به حساب می‌آیند و بعنوان پرمصرف‌ترین ماده پلیمری می‌باشد. از ترکیب 4 عنصر کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن در کنار دیگر عناصر طی فرآیندهای شیمیایی محصول نهایی نایلون تولید میگردد. نایلون‌ها جزوه درشت مولکول‌هایی هستند که از نظر شیمیایی دارای ساختار پلی‌آمیدی می‌باشند. نایلون‌ها با گریدها مختلف تولید میشوند و خروجی آنها نایلون حبابدار، پاکت نایلونی، شیرینگ و … محصولات مختلف می‌باشد. نایلون بعنوان اولین پلیمر ترکیبی است که در جنگ جهانی دوم کاربرد آن به قدری گسترده شد که بعنوان یک ماده نایاب محسوب گردید. همچنین بعنوان اولین الیاف مصنوعی است که توسط انسان ساخته شده. نایلون‌ها با گریدهای مختلف به صورت شیرینگ، حبابدار، ساختمانی، کشاورزی و گلخانه‌ایی تولید میشوند.
کارخانه تولید نایلون با عرض و ضخامت دلخواه، جهت کسب و اطلاعات کلیک کنید
اکریلیک
اکریلیک یا پلی متیل متاکریلات جزوه ترموپلاستیکهایی است که میتوان خروجی آنرا در تولید چراغهای بیرونی خودرو مشاهده کرد. پنجره هواپیما، کلاه کاسکت موتور سیکلت، نگهدارنده استخوان و لنز چشم در صنعت پزشکی از کاربریهای اکریلیک است.
پلی اتیلن
پلی اتیلن بعنوان یکی از پلیمرهای افزودنی به حساب می‌آید که از واحدهای تکرار شونده اتیلن تولید میشوند. پلی اتیلن‌ها به دو صورت با چگالی بالا و چگالی کم تولید میشوند. پلی اتیلن با چگالی بالا از نظر وزنی سبک هستند و استحکام کششی بالا دارند و در مقابل پلی ایتلن با چگالی کم مقاومت شیمیایی بالایی دارند. پلی اتیلن‌ها اگر به صورت جامد باشند خاصیت سمی ندارند اما اگر به صورت مایع استنشاق شوند و یا اگر از طریق پوست یا چشم جدب شوند خاصیت سمی خود را میتوانند به بدن منتقل کنند. استحکام بالا، وزن سبک، طول عمر بالا و مقاومتی که در برابر اشعه UV و خوردگی دارند از دلایلی هستند که باعث شده تا استفاده از پلی اتیلن گسترده شود.
گریدهای مختلف پلی اتیلن شامل موارد زیر هستند:
- پلیاتیلن با وزن مولکولی بسیار بالا UHMWPE
- پلیاتیلن با وزن مولکولی بسیار کم ULMWPE-PE-WAX
- پلیاتیلن با وزن مولکولی بالا HMWPE
- پلیاتلین با چگالی بالا HDPE
- پلیاتیلن شبکهای با چگالی بالا HDXLPE
- پلیاتیلن متقاطع PEX
- پلیاتیلن با چگالی متوسط MDPE
- پلیاتیلن با چگالی کم LDPE
- پلیاتیلن با خطی با چگالی کم LLDPE
- پلیاتیلن با چگالی بسیار کم VLDPE
پلی پروپیلن
PP یا همان پلی پروپیلین یک محصول انعطاف پذیر با مقاومت شیمیایی بالا است که بدلیل چگالی کم، وزن سبکی هم دارد. مقاومت کششی این محصول بالا است و در برابر دما، محیط‌های اسیدیته و بازی و همچنین حلال‌ها، انعطاف‌پذیری بالایی را از خود نشان می‌دهند. دارا بودن این ویژگی‌ها باعث شده تا در صنعت تولید پلاستیک و همچنین الیاف به وفور مورد استفاده قرار گیرد. پلی پروپیلن انواع مختلفی دارد که در صنعت تولید نایلون یا بسته بندی انعطاف‌پذیر مشتقاتی از قبیل OPP، CPP و BOPP را میتوان نام برد.
- ساخت لوله فاضلاب
- ساخت تجهیزات پزشکی
- ساخت ورق و فیلم
- تولید کفپوش داخل خودرو
- تولید پنل درب در صنعت خودروسازی
- تولید اسباب بازی
- تولید نی نوشابه
از جمله کاربریهای گسترده PP است که میتوان در صنایع مختلف بکار گرفت.
کاربرد ترموپلاستیک چیست ؟
- خودروسازی
- تولید کابل برق فشار قوی
- تولید رنگ و پوشش
- تولید قطعات الکتریکی
- تولید کف پوش‌های خانگی
- ساخت تانکرهای حمل و نگهداری مایعات
- تولید چسب
- تولید و ساخت قالب‌های کامپوزیتی و صنعتی
خاصیت مکانیکی و فیزیکی ترموپلاستیک
خواص مکانیکی
از جمله خواص مکانیکی ترموپلاستیکها میتوان:
- سختی پایین
- انعطاف پذیری بالا
- سفتی یا مدول کم
- مقاومت کششی پایین
را نام برد.
خواص فیزیکی
- قابل استفاده بعنوان عایق مکانیکی
- ضریب بالای انبساط حرارتی
- تراکم کم
- قابل ذوب در درجه حرارت پایین
کاربری ترموپلاستیک در صنعت خودروسازی
بدلیل خاصیت انعطاف پذیری و مقاومت بالایی که ترموپلاستیکها دارند در بخشهای مختلف صنعت خودروسازی از این محصول استفاده میشود. پوشش داشبورد و ایربگ، شمع و وایر، جعبه فرمان، شیلنگ سوخت، نوار آببندی شیشه، صندوق عقب، چراغ، اکسسورهای داخلی خودرو، پوشش نرم روی سوییچ و بسیاری از بخشهای دیگر در خودرو همگی بوسیله مواد ترموپلاستیک تولید میشوند.
کاربری ترموپلاستیک در صنعت پزشکی
- تولید کفی طبی
- تولید پدهای بهداشتی
- ساخت ماسک اکسیژن
- تولید بازوبند پزشکی
- ساخت وسایل مربوط به نوزاد مثل پستونک، پوآر، شیردوش و شیشه شیر
- تولید قطعات نرم و ژلهایی در ارتوپدی
- ساخت آنژیوکت، شیلنگ سرم
- تولید کاپهای بادکش
کاربری ترموپلاستیک ها در زندگی روزمره
استفاده از برخی محصولات در زندگی روزمره ما تبدیل به عادت شده که ترموپلاستیکها در تولید این اقلام مصرفی نقش مهمی را ایفا میکنند. از جمله:
- تولید وسایل آشپزخانه
- درب آسان بازشو
- قالب فریزری
- لوله خرطومی جارو برقی
- نوار پلاستیکی دور درب یخچال و فریزر
- تولید صندلی و مبلمان و روکش روی آنها
- ظروف و بانکها ادویه و حبوبات
- تولید لوازم جانبی قهوه ساز
- روکش پلاستیکی کلید و دو شاخه صنعتی
- نظم دهنده سیم و کابل
- کفیهای طبی که در داخل کفش قرار میگیرد
- قاب و اکسسوریهای گوشی
- زیره و کفی کفش
همگی بخشی از مثال‌هایی هستند که در زندگی روزمره ما از آنها استفاده میکنیم و ممکن است کمترین توجه را به مواد اولیه بکار رفته در تولید آن داشته باشیم.
تفاوت ترموپلاستیک و ترموست چیست ؟
به صورت کلی پلیمرها به 2 دسته ترموپلاست و ترموست تقسیم میشوند. ترموپلاست‌ها گرمانرم و ترموست‌ها گرماسخت نیز نامیده میشوند. ترموپلاست‌ها پلیمر مصنوعی هستند که از طریق به هم وصل شدن تعدادی زنجیره پلیمری به یکدیگر متصل میشوند. ترموپلاستیکها بدلیل ساختار تطبیق پذیری که دارند در تولید انواع بطری نوشیدنی، ظروف نگهدارنده غذا و حتی جلیقه ضد گلوله نیز مورد استفاده قرار میگیرند. با افزایش دما بدون ایجاد شدن تغییرات شیمیایی ترموپلاستیکها خاصیت ذوب شدن دارند. اما ترموست‌ها معمولا تجزیه نمی‌شوند و پس از سرد شدن تغییر شکل نمیدهند. ترموست‌ها در تولید منسوجات، چسب، رنگ، پوشش، کامپوزیت، قطعات الکتریکی، کفپوش و … مورد استفاده قرار میگیرد انواع ترموست‌ها شامل سیلیکون‌ها، پلی استرها و فنولیکها هستند.
Add comment