چاپ هلیوگراور که با نام چاپ گود و روتوگرام نیز شناخته میشود یکی از انواع روش‌های چاپی است که برای تولید بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر مورد استفاده قرار میگیرد. چاپ هلیوگراور در دنیای چاپ بعنوان یکی از با دقت‌ترین روش‌ها شناخته میشود که بوسیله سیلندر قابل اجرا است. به صورت کلی اگر بخواهیم سیلندرسازی را شرح دهیم میتوانیم بگوییم یک لوله مانیسمان را باید در حالت تعادل یا بالانس قرار دهیم و روی آن را با روکش مسی کاور کرده و سپس به واحد حکاکی ارسال نماییم. لوله مانیسمان، یک لوله فلزی بدون درز است که به این اسم نامگذاری شده. در کنار دقت و ظرافتی که این روش دارد برای ساخت سیلندر آن مراحلی لازم است که در این بخش به توضیح آن میپردازیم
چاپ هلیو نوعی از چاپ برجسته است که طرح مورد نظر بر اساس تفکیک رنگ به روی آن حک میشود. شدت رنگ رابطه مستقیمی دارد با عمق گودی که به روی سیلندر است. به عبارتی هرچه عمق بیشتر باشد مرکب بیشتری مصرف میشود و در نتیجه درجه و شدت رنگ به روی محصول بیشتر ایجاد میشود. در صورتی که قصد چاپ با کیفیت بالا را دارید که بتواند سایه روشن در تصویر ایجاد کند این روش چاپی یک گزینه مناسب است.
تاریخچه چاپ هلیوگراور به قرن‌ها پیش بازمیگردد، زمانی که طراحی رو ظروف مسی انجام میشد. در اثر این حکاکی یکسری حفره روی ظرف باقی می‌ماند که وجود آنها باعث میشد تا مرکب در آنها باقی بماند. در سال 1814 شخصی به نام جوزف نیکفور نیپس با روش عکاسی توانست لوح چاپی خود را که تصویری بود از دوربین تاریک، با نام هلیوگرافی معرفی نماید. به مرور زمان با پیشرفت دستگاه‌های چاپی روش چاپ روتوگرار تا جایی پیش رفت که برای انواع چاپ‌های رنگی و ظریف مثل کتاب و مجلات، کارت پستال و … استفاده شد. گستردگی این روش بقدری زیاد شد که امروزه به روی انواع بسته‌بندی‌های سلفونی، متالایز، ترسبافون که شامل CPP، OPP و BOPP است، بکار میرود.
چاپ گود به 2 روش رول و ورقی صورت میگیرد. چاپ رول برای محصولاتی مثل برچسب، کاغذ دیواری، پاکت سیگار، لفاف بسته بندی، بسته بندی مواد غذایی و حتی کیسه‌های تبلیغاتی استفاده میشود. چاپ هلیوگراور ورقی برای ورق‌های تبلیغاتی، نمبرهای پستی و … مورد استفاده قرار میگیرد.
همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم برای انجام چاپ هلیو باید سیلندر ساخته شود. ساخت سیلندر بر اساس طرح مشتری و تعداد رنگ آن انجام میگیرد که لازم به انجام یکسری مراحل می‌باشد.
برگه مرتبط: ساخت کلیشه چاپ فلکسو در تهران با بالاترین کیفیت
همانطور که در مطالب بالا نیز اشاره کردیم، طرح به روی سیلندر بوسیله لیزر انجام میشود. کلیه اطلاعات و طرحهایی را که مشتری در نظر دارد از طریق حرارت لیزر روی لایه سیلندر میتوان درج نمود. ضربههای ناشی از پرتو لیزر با سرعت 70 هزار بار در ثانیه و ایجاد حفره روی کار ایجاد میگردد. در زمان لیزر یک فیلتر غبارزایی وجود دارد که باعث میشود خوردگیها و غبارهایی که ناشی از حک لیزر است را جذب نماید.
پس از آنکه طراح مطابق با نظر مشتری فایل را طراحی کرد خروجی کار را با فرمت PSD یا PDF برای سیلندرسازی ارسال میکند تا پردازش نهایی و تفیکیک رنگ‌ها قبل از ساخت سیلندر انجام شود. حفره‌های گردی که در مرحله ترام گذاری هستند این امکان را میسر میسازند تا کلیه زوایا، فواصل، ردیف‌ها و … مشخص گردند. شکل هندسی حفره‌ها با پرتوهای لیزر و انرژی بازتابی حاصل از آنها تعریف میگردد.
پس از اتمام مرحله حکاکی، سیلندر به صورت کامل باید تمیز شود. تمیزکاری با فلز کروم از ضخامت 6 تا 8 میکرون صورت میگیرد. انجام مرحله تمیزکاری در دمای 62 درجه سانتیگراد بوسیله الکترولیت کروم که بر پایه مس هستند انجام میگیرد. پس از آن سطح کار وارد مرحله پرداخت میشود تا خروجی دارای سطح صاف باشد.
مرکب چاپ هلیوگراور به کار میروند رقیق هستند و از طرفی دارای چسبندگی و غلظت بیشتری نسبت به مرکب‌های چاپی دیگر می‌باشند. لازم بذکر است که در سیستم هلیوگراور آب استفاده نمی‌شود از همین رو رنگ‌های سنگین را میتوان حتی با یکبار چاپ بدست آورد. در چاپخانه‌هایی که این مدل از چاپ انجام میشود تولید مرکب در خود کارخانه صورت میگیرد. چون از نظر اقتصادی نیز برای تولیدکننده توجیح اقتصادی ندارد. مرکب چاپ هلیو نسبت به مرکب‌هایی که در چاپ افست و لترپرس استفاده میشود میزان رقیق بودن بیشتر است و در نوع حلال و رزین‌هایی که بکار میروند با یکدیگر متفاوت هستند. کارخانه‌های سازنده دمای مرکب را طوری میسازند که که با دور ماشین هماهنگی داشته باشد و سرعتی که برای سیلندر تنظیم متناسب با چاپ روی سطح پلاستیک باشد. لازم بذکر است که چسبندگی باید طوری باشد تا مرکب از روی کار بلند نشود.
تیغه دکتر بلید (راکل) یا Doctor Blade یک وسیله پرکاربرد در صنعت چاپ است. این تیغه با انتخاب زاویه صحیح قرارگیری نسبت به سیلندر آنیلوکس یا گراور باعث میشود تا همه رنگ‌های اضافی پاک شوند و مرکب‌های اضافی به مخزن ذخیره مرکب بازگردانده شوند. جنس این تیغه‌ها عموما از آلیاژ فولاد و کربن است. علت استفاده از این آلیاژها کاهش اصحکاک و خورندگی است. ضخامت تیغه‌های داکتر بلید معمولا 100 تا 250 میکرومتر است که البته بسته به نوع کاربری تغییراتی در آن ایجاد میشود.
متناسب با هر روش چاپی، روش هلیوگراور نیز دارای معایب و مزایایی است که همین موضوع باعث میشود تا برای هر محصولی به تناسب آن روش چاپی انتخاب گردد. از اینرو بسته به هر محصولی نوع چاپ متفاوت می‌باشد.
مزایا
معایب
مقاله مرتبط: بررسی دستگاه چاپ هلیوگراور، جهت مطالعه کلیک کنید.
همانند دیگر مشاغل در کارگاه‌ها و کارخانه‌های چاپی رعایت نکات ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است. کار با دستگاه، مواد شیمیایی، رنگ و حلال‌ها از جمله مواردی هستند که برای استفاده از آنها آیین نامه بهداشتی و ایمنی نوشته شده. در ابتدا باید اپراتور دستگاه تسلط کامل نسبت به راه اندازی و خطاهایی که ممکن است حین کار با آن مواجه شود را بداند. علاوه بر این نکات آگاهی نسبت به سرعت سیلندر، فشار، صدمات فیزیکی احتمالی، تمیز کردن دستگاه، تنظیم میزان مرکب و … همگی از مواردی هستند که باید اپراتور نسبت به آنها آگاهی داشته باشد.
